İş Ayakkabısı Standartları Neden Gereklidir?

Bir iş ayakkabısının sıradan bir spor ayakkabısından farkı, uluslararası güvenlik testlerinden geçmiş ve belirli sertifikalara sahip olmasıdır. Bu standartlar; darbelere karşı dayanıklılık, kaymazlık, delinme direnci, antistatik özellikler gibi unsurları içerir. Özellikle ağır sanayi, inşaat, gıda ve sağlık sektörlerinde çalışanların güvenliği için bu standartlar hayati önem taşır.

• Çalışan Güvenliği: İş kazalarının büyük kısmı kayma, düşme veya darbe alma sonucu ortaya çıkar. Standartlara uygun iş ayakkabıları bu riskleri minimuma indirir.
• Yasal Zorunluluk: İşverenler çalışanlarına standartlara uygun KKD sağlamakla yükümlüdür.
• Verimlilik: Konforlu ve güvenli ayakkabılar, çalışanların performansını artırır.
• Dayanıklılık: Standartlara uygun üretilen ayakkabılar, zorlu koşullara daha uzun süre dayanır.

EN ISO Standartlarının Detayları

EN ISO 20345

Bu standart, iş ayakkabılarında 200 Joule darbe dayanımlı burun korumasını zorunlu kılar. Yani ayakkabının burun kısmı, ağır bir cismin düşmesi veya sıkışma durumunda ayağı koruyacak şekilde üretilmelidir. Hem çelik burunlu modeller hem de kompozit burunlu modeller bu kapsamda üretilir.

EN ISO 20346

Bir alt seviye olarak kabul edilir. Burun kısmı 100 Joule darbelere dayanıklıdır. Daha hafif işlerde, örneğin depo veya ofis içi lojistik işlerinde tercih edilebilir.

EN ISO 20347

Bu standartta burun koruması zorunlu değildir. Daha çok konfor, kaymazlık ve taban performansı ön plandadır. Sağlık, gıda ve hizmet sektörlerinde yaygın olarak kullanılır.

İş Ayakkabısı Sınıfları: S1, S2, S3, S4, S5

EN ISO standartlarına uygun iş ayakkabıları, çeşitli sınıflara ayrılır. Bu sınıflar ayakkabının hangi koşullarda kullanılabileceğini belirler.

• S1: Antistatik, enerji emici topuk, kapalı topuk kısmı ve burun koruması (çelik/kompozit).
• S1P: S1 özelliklerine ek olarak delinmeye dayanıklı ara taban. Çelik ara tabanlı iş ayakkabıları bu sınıfta bulunur.
• S2: S1 özelliklerine ek olarak suya dayanıklı saya.
• S3: S2 özelliklerine ek olarak delinmeye karşı taban koruması. İnşaat sektöründe en yaygın tercih edilen sınıftır.
• S4: Genellikle PVC veya kauçuk çizmelerde görülür. Su geçirmezdir.
• S5: S4 özelliklerine ek olarak delinmeye dayanıklı tabana sahiptir.

İş Ayakkabılarında Güvenlik Özellikleri

Çelik Burun Koruması

Çelik burunlu iş ayakkabıları, yüksek darbe ve sıkışmalara karşı en güçlü korumayı sunar. İnşaat, madencilik ve ağır sanayi sektörlerinde yaygın olarak tercih edilir. Çelik burun, ayağın ön kısmını güçlü şekilde muhafaza eder. Ayrıca çelik ara tabanlı modeller, çivi ve metal parçalara karşı tam koruma sağlar.

Kompozit Burun Koruması

Kompozit burunlu iş ayakkabıları, çelik kadar dayanıklıdır ancak daha hafiftir. Metal dedektörlerinden sorunsuz geçer ve soğuk havalarda ısı iletkenliği düşük olduğu için konfor sunar. Elektronik sektörlerinde ve hafif işlerde tercih edilir.

Kaymazlık (SRC)

İş kazalarının büyük kısmı kayma ve düşmelerden kaynaklanır. SRC sertifikalı tabanlar, hem sabunlu seramik yüzeyde hem de yağlı çelik yüzeyde test edilmiştir. Böylece kaygan zeminlerde maksimum güvenlik sağlar.

Antistatik ve ESD Özellikleri

Elektrik yükünü vücutta biriktirmek tehlikelidir. Antistatik ve ESD özellikli iş ayakkabıları, bu yükü güvenli bir şekilde toprağa ileterek çalışanları korur. Özellikle elektronik üretim hatlarında ve kimya sektöründe önemlidir.

Konfor ve Ergonomi Faktörleri

İş ayakkabısı seçiminde yalnızca güvenlik değil, konfor da kritik öneme sahiptir. Çalışanların gün boyu rahat etmesi, hem sağlık hem de verimlilik açısından avantaj sağlar.

• Nefes alabilir astarlar, terlemeyi önler.
• Yumuşak iç tabanlar, gün boyu destek sağlar.
• Darbe emici tabanlar, eklem sağlığını korur.
• Hafif yapılar, özellikle kompozit burunlu modellerde öne çıkar.

Sektörel İhtiyaçlara Göre İş Ayakkabısı Seçimi

Her sektörün ihtiyaç duyduğu güvenlik özellikleri farklıdır. İş ayakkabısı seçiminde bu farklılıkların dikkate alınması gerekir.

• İnşaat sektörü: Çelik burunlu ve çelik ara tabanlı S3 sınıfı ayakkabılar zorunludur.
• Fabrika ve sanayi: Antistatik, kaymaz tabanlı ve delinmez ara tabanlı modeller tercih edilmelidir.
• Gıda sektörü: Suya dayanıklı, kolay temizlenebilir S2 sınıfı ayakkabılar kullanılmalıdır.
• Sağlık sektörü: Hafif, antibakteriyel ve EN ISO 20347 uyumlu ayakkabılar ön plana çıkar.
• Lojistik ve depo: Hafif ve darbe emici tabanlı kompozit burunlu ayakkabılar idealdir.

İş Ayakkabılarının Bakımı ve Kullanım Ömrü

İş ayakkabılarının kullanım ömrü, işin zorluk derecesine ve bakımına bağlıdır. Ortalama 12–24 ay arasında değişir. Ancak deformasyon, burun korumasında çatlama veya tabanda delik oluştuğunda mutlaka yenilenmelidir.

• Tabanlar düzenli temizlenmeli, kaymazlık özelliği korunmalıdır.
• Deri modeller için uygun bakım ürünleri kullanılmalıdır.
• Çelik burunlu modellerde burun kısmı zarar gördüyse değiştirilmelidir.

Sonuç ve Öneriler

İş ayakkabıları, çalışan güvenliğini doğrudan etkileyen en önemli iş güvenliği ekipmanları arasındadır. Doğru standartlara uygun bir model seçmek, iş kazalarını önler ve konforu artırır.

İhtiyaçlarınıza göre seçim yapabileceğiniz başlıca kategoriler:

• Çelik burunlu iş ayakkabıları – ağır sanayi ve inşaat için maksimum güvenlik
• Kompozit burunlu iş ayakkabıları – hafif, konforlu ve dedektör dostu
• İş güvenliği ekipmanları – tüm koruyucu çözümler